.jpg)
Βασικές αιτίες της οστεοπόρωσης
Μια βασική αιτία της οστεοπόρωσης είναι όταν δεν υπάρχει αρκετή πρόσληψη ασβεστίου από τη διατροφή. Η ασβέστιο είναι βασικό συστατικό των οστών και όταν λείπει από τη διατροφή, τα οστά δεν μπορούν να δημιουργηθούν. Το θέμα ωστόσο δεν είναι μόνο πόσο ασβέστιο υπάρχει στη διατροφή αλλά πόσο ασβέστιο απορροφά το σώμα από τη διατροφή. Η απορρόφηση του ασβεστίου εξαρτάται από διάφορους παράγοντες και κυρίως από τη ποσότητα της βιταμίνης D. Για να απορροφηθούν τα περίπου 200-350 mg ασβεστίου που έχει ανάγκη καθημερινά το σώμα, πρέπει να υπάρχει ικανοποιητική παραγωγή βιταμίνης D, η οποία δυστυχώς μειώνεται με την πάροδο των δεκαετιών. Από το ίδιο φαγητό, ένα παιδί μπορεί να απορροφήσει το 50% του ασβεστίου και ένας ενήλικας μόνο το 15%. Έτσι η βιταμίνης D είναι πολύ σημαντική για την πρόληψη της οστεοπόρωσης.
Εκτός από τα γαλακτοκομικά, άλλες πλούσιες τροφές σε ασβέστιο είναι τα πράσινα λαχανικά, τα μικρά ψάρια όταν τρώγονται με το κόκαλο, τα αμύγδαλα, ενώ πρόσφατα στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορες τροφές εμπλουτισμένες σε ασβέστιο. Προσοχή όμως διότι η πρόληψη στην οστεοπόρωση δεν είναι η κατανάλωση συμπληρωμάτων ασβεστίου. Πρέπει να ξέρετε ότι το ασβέστιο ενοχοποιείται για καρδιακές προσβολές.
Μια δεύτερη πολύ σημαντική αιτία της οστεοπόρωσης είναι η έλλειψη άσκησης. Ακόμα κι αν καταπιείτε το ασβέστιο όλου του κόσμου δεν θα αποφύγετε την οστεοπόρωση στην περίπτωση που είστε ξαπλωμένοι όλη μέρα στο κρεβάτι. Το ασβέστιο τοποθετείται στα οστά μόνο υπάρχει άσκηση. Ρώσοι κοσμοναύτες που έζησαν στο διάστημα αρκετούς μήνες είχαν εκτεταμένη απώλεια οστικής μάζας και επιστρέφοντας στη γη μεταφέρονταν με καροτσάκι. Και βέβαια, το ταξίδι στον Άρη που χρειάζεται ένα χρόνο για να ολοκληρωθεί δεν μπορεί να γίνει προς το παρόν διότι θα αφήσει ανάπηρο το πλήρωμα.
Η άθληση είναι πραγματικά το κλειδί για την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Οι πρωτόγονες φυλές έχουν πιο γερά οστά από τον σύγχρονο άνθρωπο παρότι οι περισσότερες από αυτές καταναλώνουν λιγότερο ασβέστιο (διότι δεν έχουν γαλακτοκομικά προϊόντα). Αντίθετα, ο σύγχρονος άνθρωπος που καταναλώνει περισσότερο ασβέστιο πάσχει από οστεοπόρωση επειδή κάνει καθιστική ζωή. Όταν συγκρίνονται κόκαλα καθιστικών ανθρώπων και αθλητών υπάρχει μεγάλη διαφορά στη πυκνότητά τους και το συμπέρασμα είναι: ναι, σκεφτείτε την διατροφή σας (ασβέστιο και βιταμίνη D) αλλά ανησυχήστε για την φυσική σας δραστηριότητα διότι αυτή είναι που διεγείρει την εναπόθεση του ασβεστίου στα οστά και προλαβαίνει την οστεοπόρωση. Η καλύτερη άσκηση είναι αυτή στην οποία ασκούνται πιέσεις στα οστά, δηλαδή η άσκηση με βαράκια.
Μια τρίτη αιτία της οστεοπόρωσης είναι η υπερβολική κατανάλωση αλατιού. Το νάτριο (υπάρχει στο αλάτι) δεν ανεβάζει μόνο την πίεση του αίματος αλλά οδηγεί το ασβέστιο έξω από το σώμα. Οι πρωτόγονες φυλές έχουν γερά κόκαλα όχι μόνο λόγω αυξημένης φυσικής δραστηριότητας αλλά κι επειδή καταναλώνουν μόνο όσο νάτριο υπάρχει εκ φύσεως στη τροφή. Όμως τα τρόφιμα του σύγχρονου ανθρώπου είναι παραγεμισμένα με αλάτι. Για κάθε 2,5 γρ. νατρίου που εισέρχονται στο σώμα, χάνονται 50 mg ασβεστίου. Αν αυτό συμβαίνει κάθε μέρα, σε 20 χρόνια η μέση γυναίκα θα έχει χάσει θεωρητικά 365 γρ. ασβεστίου, δηλαδή το μισό σκελετό της κάτι βέβαια που θα έχει δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα οστεοπόρωσης.
Μια τέταρτη αιτία της οστεπόρωσης είναι η κατανάλωση ορισμένων φαρμάκων. Η θυροξίνη για παράδειγμα, μια ορμόνη που χορηγείται σε ανθρώπους των οποίων ο θυρεοειδής αδένας παράγει λίγη ποσότητα, μπορεί να δημιουργήσει οστεοπόρωση όταν δίνεται σε υπερβολικές ποσότητες. Υπολογίζεται ότι ποσοστό 20% ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας παίρνουν θυροξίνη ακολουθώντας μακροχρόνια αγωγή για υποθυρεοειδισμό. Οι ασθενείς αυτοί πρέπει να ελέγχονται τακτικά για να βεβαιώνονται ότι λαμβάνουν τη σωστή δόση θυροξίνης, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος για οστεοπόρωση.
Επίσης η κορτιζόνη μπορεί να γίνει καταστροφική για τα οστά. Η χρόνια χορήγηση κορτικοστεροειδών, για περισσότερο από 3 μήνες, σε δόση μεγαλύτερη των 5 mg την ημέρα, είναι γνωστό και καλά τεκμηριωμένο ότι αυξάνει την οστεοπόρωση. Τα κορτικοστεροειδή μειώνουν την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο και αυξάνουν την αποβολή του από τα νεφρά άρα επηρεάζουν αρνητικά και έμμεσα την οστική αναδόμηση προκαλώντας οστεοπόρωση.
Ακόμη, τα οιστρογόνα προστατεύουν τα οστά των γυναικών γι’ αυτό και η πρόωρη εμμηνόπαυση (πριν από την ηλικία των 45 ετών) αποτελεί παράγοντα κινδύνου οστεοπόρωσης για τις γυναίκες. Τα οιστρογόνα είναι ορμόνες που παράγονται κυρίως από τις ωοθήκες και λιγότερο από τα επινεφρίδια και προφυλάσσουν από την οστεοπόρωση. Όταν μια γυναίκα παρουσιάσει εμμηνόπαυση πριν από την ηλικία των 45 ετών, αυτό σημαίνει ότι έχει πρόωρα μειωμένη παραγωγή οιστρογόνων και γι’ αυτό είναι σε κίνδυνο για ανάπτυξη οστεοπόρωσης. Το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για οστεοπόρωση διότι μειώνει την παραγωγή οιστρογόνων και συμβάλλει στην πρώιμη εμμηνόπαυση.
Τέλος, ένας άλλο παράγοντας κινδύνου για οστεοπόρωση είναι η μεγάληκατανάλωση αλκοόλ. Αν και η μέτρια κατανάλωση αλκοός αυξάνει την παραγωγή οστικής μάζας και άρα κάνει καλό στην οστεοπόρωση, η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ δρα τοξικά και μειώνει την παραγωγή οστικής μάζας.